Palyatif bakım yönergesinde yeni düzenleme şart!

İstanbul’da 46 ülkeden bini aşkın iştirakçi ile gerçekleşen memleketler arası Breastanbul Konferansı’nda ele alınan bahislerden biri “Palyatif Bakım süreci” oldu. Göğüs kanseriyle ilgili tüm bilim kollarından uzmanların en yeni bilgileri aktardığı,  Breastanbul Konferansı’nın düzenleyicilerinden biri olan Pembe İzler (Pİ) Bayan Kanserleri Derneği, Palyatif Bakım konusunda yaşanan problemler ve tahlil yollarını içeren “Son Veda: Dünyadan Huzurla Ayrılmak” başlıklı bir oturum düzenledi. Dr. Rüya Atlıbatur moderatörlüğünde yapılan oturumun uzman konukları; Palyatif Tıp konusunda önde gelen Berlin, Charité Üniversite Hastanesi’den Geriatri Kısım Koordinatörü, Geriatri ve Palyatif Tıp Uzmanı Dr. Volkan Aykaç, İstanbul S. Zaim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Müge Ürem ve Klinik Psikolog Dr. Duygu Çap Kurşun oldu. Palyatif bakım sürecinde yaşanan zorluklar, hasta ve hasta yakınlarının hakları, bu süreçte yaşanan ruhsal durum üzere sıhhat gündemine az gelen birçok mevzunun ele alındığı oturum, izleyiciler tarafından ilgiyle karşılandı.

“Palyatif takviye, hastaya teşhis konulduğu andan itibaren verilmeli”

Berlin, Charité Üniversite Hastanesi, Geriatri ve Palyatif Tıp Hekimi, Geriatri Kısım Koordinatörü Dr. Volkan Aykaç, “Tıbbi Açıdan Palyatif Bakım” başlıklı konuşmasında, kanser hastalarının tedavisinde palyatif tıp takviyesine ne vakit muhtaçlık olduğu konusunda bilgi verdi. Dr. Aykaç; “Palyatif Tıp genel olarak, hastanın son devrinde, hayata veda ederken muhtaçlık duyulan bir alan üzere algılanıyor, biliniyor. Bu algı, tüm dünyada neredeyse bu türlü. Evet, hastanın son devrinde, ağrısız ve rahat bir süreç yaşanmasına dayanak oluyoruz. Fakat herkes bilir ki, kanser multidisipliner bir hastalıktır ve çok sayıda uzmanın bir ortada hasta için çalışması gerekir. İşte bu uzmanlardan biri palyatif tıp uzmanları olmalı. Hastaya kanser teşhisi konulduğu andan itibaren, farklı tıp alanlarından uzmanların ortasında palyatif tıp uzmanları da bulunmalı ki, hastanın tedavi sürecine kendi alanlarından dayanak olabilsinler” dedi. 

 “Palyatif bakım sürecinde hak sahiplerinin kim olduğu konusunda düzenleme, mevzuattaki çelişkili kararlar dikkate alınarak tekrar düzenlenmelidir.”

İstanbul S. Zaim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uygar Hukuk Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Müge Ürem, “Hasta Hakları açısından Palyatif Bakım” başlıklı konuşmasında, palyatif bakımın Palyatif Bakım Hizmetlerinin Uygulama Tarz ve Asılları Hakkında Yönerge ile düzenlendiğini; fakat yönergedeki düzenleme ile Türk Uygar Kanunu'ndaki kimi kararların çelişki yaratabileceği, bu çelişkilere açıklık getirilmesinin kıymetli olduğunu belirterek şunları söyledi; 

“2015 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından palyatif bakım ile ilgili bir yönergenin düzenlenmesi, günümüzde ehemmiyet arz eden bir durumun yasal düzenlemesi olması açısından bedelli. Lakin yönergede, hasta, hastanın aile bireyleri ve hastanın yasal temsilcisi ortasında yaşanacak uyuşmazlıklar halinde sorumlu doktorun, böylesine değerli bir mevzuda kimin beyanını temel alması gerektiği hususu karışıklığa yol açmaktadır. Süratli karar alınması gereken hallerde sorumlu tabibin vereceği bu kararı etkileyecek beyanın kime ilişkin olması gerektiği hususu, yönerge metni incelendiğinde kimi durumlarda Türk Uygar Kanunu'nun velayet ve vesayet hallerine ait düzenlemeleri ile çelişki yahut karışıklık yaratmaktadır. Münasebetiyle uygulamada karşılaşılabilecek zorluklar nazara alındığında aile bireyleri tabirinden ne anlaşılması gerektiği, hasta ile aile bireyi ortasında hasımlık olması halinde aile bireyine kelam hakkı tanınmasının kimi durumlarda hastaya ziyan verici sonuçlara yol açabileceği; yasal temsilcinin bulunmasının tabip açısından her vakit kolay olmaması vb. taraflarıyla yönergenin geliştirilmeye açık olduğu düşünülmektedir. Bu kapsamda, bilhassa yurt dışında da kabul edilen ‘Hasta Vasiyeti’nin değeri irdelenmeli; öte yandan da bu vasiyetnamenin düzenleme biçiminin nasıl olacağı, ileride bireyin hasta olması halinde palyatif bakım yönergesinde sayılan aile üyelerinin hangisinin beyanına öncelik verilmesi gerektiğinin düzenlenebilmesi/tercihe bahis edilmesi; bunun hududunun çizilmesi, yasal temsilcinin mahkeme kararıyla alınan bir yasal temsilci olup olmadığının aranması irdelenmesi gereken esas konular olarak karşımıza çıkmaktadır”

“Kanser hastalarının ve bakımı sağlayan bireylerin ruhsal açıdan çeşitli gereksinimleri oluyor”

Klinik Psikolog Duygu Çap Kurşun ise "Hayatın Son Kısmıyla Yüzleşmek: Ruhsal Bakış Açısı" başlıklı konuşmasında palyatif bakımı psikoloji tarafıyla mercek altına aldı. Palyatif devirde kanser hastalarının psikolojisi ile ilgili şunları söyledi:

“Palyatif bakım hastalarında; ömür kalitesinin düşmesi, ruhsal sorun, depresyon, anksiyete, intihar, yas, vefat korkusu, varoluşsal telaşlar ve yalnızlık üzere çeşitli durumlar kelam konusu olabiliyor. 

Hastaların bu devirde duygusal ve toplumsal dayanak, mevcut ruhsal sorunların medikal ya da psikoterapilerle sağaltılması, yanlışsız bilgilendirilme, karar süreçlerine dahil edilme, bakım verenleriyle münasebetlerinin güçlendirilmesi ve vefat hakkında konuşmak için uygun alanın sağlanması üzere gereksinimleri oluyor”

 Hastaların yanı sıra hastaya bakım verenlerin de bu devirde çeşitli sıkıntılar yaşadığına dikkat çeken Klinik Psikolog Duygu Çap Kurşun “Palyatif bakım sürecinden etkilenen öbür bireyler,‘görünmez kahramanlar" olarak nitelendirilebilecek bakım verenlerin ise misal halde duygusal ve toplumsal dayanak ağlarına, ruhsal sorunlarının mümkün mertebe tedavi edilmesine, öz bakımlarına yönelik katkı sağlanmasına, hakikat bilgilendirilmeye ve mevti kabul sürecinde desteklenmeye gereksinimleri olduğu göz önüne alınmalıdır” dedi. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı